Sharaz-De PhD için sipariş ettikten sonra, içerisindeki çizimlere hayran kaldığım için okuduğum bir çizgi romandı itiraf etmek gerekirse. Gerçi zaten Habibi, Sandman 50 vb. gibi Binbir Gece tandanslı, Mezopotamya hikayelerini çok yakıştırıyorum çizgi romana ve bu yüzden zaten beni kazanacaktı ama muazzam bir yolculuk Toppi’nin Sharaz – De’si. Gelin bakalım neden?
1932 yılında doğan Sergio Toppi, İtalyan çizgi roman çevresinin en saygın isimlerinden biri, ilk işi Corriere Del Piccolo yani Çocukların Gazetesi olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz 1908 yılında yayınlanmaya başlamış gazetede bant-karikatür olarak nitelendirebileceğimiz “comic-strip” çizimleriydi. Kimi çizgi roman eleştirmenleri tarafından tasarımın efendisi olarak nitelendirilen Toppi gerçekten de devrim niteliğinde bir panel çizim tarzına sahip. Kendine özgü, orijinal ve bir anlamda rahatsız edici. Sizi bir sonraki sayfa için heyecanlandıran, büyük çoğunluğu tek parçalık diyalog devam ettirme endişesini taşımayan paneller. Özellikle sadece görmenizin yetmediği, hayal de etmeniz gereken Sharaz-De gibi çizgi roman yolculukları için bir rehber. Ama bu rehber kendi bildiği yolda gidiyor, ona ancak siz ayak uydurabiliyorsunuz… Toppi sizin için işleri kolaylaştırmıyor aslında, hayal gücünüzü zorluyor.
Fona God Speed You Black Emperor- East Hastings koydum ve oturdum bir İtalyan’ın Binbir Gece Hikayeleri yorumuna. Bilmiyorum belki ben çok kendimi kaptırdığımdan belki de gerçekten öyledir ama, şarkı ve bu kitap birbiri için yaratılmış gibi. Her gecenin sonunda Sharaz-De’ nin son hikayesini merak ederken, aynı zamanda şarkının inişleri ve çıkışlarıyla muazzam bir deneyim oldu benim için.
Devrim niteliğinde çizimler demiştim değil mi? Öykü anlatıcılığının da hiç de geri kalır yanı yok. Yormayan diyaloglar, vermek istediğinden fazlasıyla işi olmayan balonlar, “basit iyidir” diyerek bu çizgi romanın zaten çizimleriyle var olduğunu o kadar güzel yansıtmış ki, hiç bitmesin istiyorsunuz. Yanlış anlamayın okuması kolay, anlaması ise öyle değil. Dediğim gibi gözünüzden çok aklınızı yoracak bir çizgi roman bu.
Ana akım çizgi roman genelde bir sonraki haftayı merak ettirmek üstüne kuruludur, Sharaz – De’de öyle lakin bunu bilerek ya da kurumsal bir hedefle yapmıyor. Size geceyi pazarlamıyor siz de Sharaz ve kralla o geceyi yaşıyorsunuz zaten. Tek bir kahramanı olmayan, ve hatta ana bir kahramanı olmayan hikayeler benim en sevdiklerim. Sharaz-De’de öykü anlatıcımız öyle gözükse de her hikayede bambaşka bir alegori, hayatın ve insan karakterinin çok başka bir yerine dokunan bir kahraman var.
Genelde Batılı kalemler Doğu hikayeleri anlattığında ya aşırı “oryantalist” olmakla eleştirilmelerini ya da Doğu’dan aldıkları şeylerin genelde negatif çıkarımları olmasını beklersiniz. İnanın bana Toppi sadece bir Doğu hikayesini referans alıyor. Ne oryantalist, ne kapitalist ne de büyük şeytana karşı mücadele veren bir mücahit. Eline kalemini almış, Binbir Gece Masallarını sevmiş ve ben bunu çizerken devrim yaparım demiş.
Toppi, hiç çekinmeden servet, vahşet, açgözlülük, aşk, ihanet, intikam, hırs, takıntı, rekabet, aile ilişkileri, öfke gibi modern dünyanın psikolojik ve hepimizi aslında biraz da delirten problemlerini geceleri bir kralın kulağına anlatıyor. Artık iyi çizgi roman okumak hem kolay hem de zor ama devrim gibi bir çizgi roman okumak istiyorsanız Sharaz-De’yi mutlaka edinmelisiniz. Özellikle çizerseniz ve yeni ufukları görmek istiyorsanız Sergio Toppi’nin tasarımları sizin için muhteşem referans noktaları olacaktır. İnanın bana sabah olsun istemeyeceksiniz.
Flaneur Books’un Türkçe’ye bastığı çizgi romanı Limitli Hardcover olarak bizden Softcover olarak da diğer tüm çizgi roman mağazalarında bulabilirsiniz.
